Beyin seçim yaparken anlık keyif ile uzun vadeli mantıklı karar
arasında gidip geliyor. Mantıklı kararı seçebilmek için anlık zevkin
bastırılması gerekiyor.
Bilim insanları, beyinde kişi seçim yaparken devreye giren yeni
bölümler keşfetti. Deneyde kişiler iki seçenek arasında seçim yapıyor,
bunlardan biri mevcut durumda yararı bilinen bir seçenek, diğeri ise
yeni henüz bilinmeyen ve potansiyeli olan bir seçenek. Araştırmaya
göre, beyin uzun vadeli seçeneği seçebilmesi için kısa vadeli hazır
yarardan vazgeçmesi gerekiyor.
Araştırmada deneklere kumar makinelerinde şans oyunları oynatıldı.
Makinelerin ödül şemaları, her bir seferde değişecek şekilde ayarlandı.
Oyun sonunda 14 deneğin 11"i arada sırada farklı makineyi deneyerek,
acaba diğerinin daha iyi kazandırıp kazandırmayacağa baktıklarını ifade
etti. Denekler, mevcut makinede iyi kazandığını düşündüğünde eldeki
makineyi değiştirmiyor, bir başka makineye ancak mevcut makinede az
kazandığını düşündüğünde geçiyor.
Denekler mevcut bir makinede şansını denerken, beyinde alnın hemen
arkasındaki mantık işlerini gören bölge aktif hale geliyor. Daha yüksek
kazancın peşinden giderken ise, beynin daha derinindeki keyif ve
mükafat merkezleri aktif hale geliyor.
BİRAZ BEKLERSEN MÜKAFAT ARTAR
Araştırmayı yürüten University College London profesörü Nathaniel Daw,
yeni bir seçim yaparken kişinin risklerine karşı getirilerini
tarttığını ve bunun mantık merkezi ile mükafat merkezi arasında bir
çatışma yarattığını belirtiyor. Dr. Daw"a göre seçim sırasında beyin
kendine şu soruyu soruyor; “Şimdi az bir ödülle yetinmek yerine
bekleyip, daha yüksek bir ödül almak daha mı iyi?”
Örneğin, şimdi tek bir kurabiye yemek anlık zevki artırıyor, ancak
biraz bekleyip iki kurabiye yemek daha mantıklı. “Dolayısıyla” diyor
Dr. Daw, “Beyin, tatlı bir opsiyondan feragat edip, gelecekte daha
iyisini kazanma alternatifini seçebiliyor, ancak bunun için anlık keyif
içgüdüsünü bastırması gerekiyor.”