Beyniniz Hakkında 10 Şaşırtıcı Gerçek...

Beynin farklı noktaları ayrı faaliyetler için kullanılıyor.

1. Beyniniz, buzdolabınızın ampulünden daha az enerji tüketir

Beyin 12 watt gücünde enerji kullanır ki büyük boy iki muzdan elde
edilecek enerjiye eşittir. Vücut ağırlığının sadece %3’ünü
oluşturmasına karşın beyin bütün enerjisinin yüzde17’sini tüketir. Bu
enerjinin büyük kısmı ise beynin bakım ve destek faaliyetlerine gider.
Dikkatli ve yoğun düşünme esnasında harcadığınız enerji o kadar
küçüktür ki fark edilmez bile.


2. Sık yaşanan jet-lag hafızaya zarar verebilir

Jet-lag sadece sinir bozucu olmakla kalmaz, eğer sık aralıklarla
tekrarlanırsa beyin sağlığınıza zararlıdır. Sıklıkla kıtalararası uçuş
yapan insanlar beyin hasarı veya hafıza zayıflığı yaşayabilirler.
Muhtemelen bunun sebebi jet-lag sırasında çok fazla stres hormonu
salgılanması ve bu hormonların beyin lobuna ve hafızaya zarar
vermesidir.

Vardiya usulü çalışan insanlarda da benzer bir risk söz konusu
olabilir. Çalışma saatlerinde sıklıkla meydana gelen değişiklikler,
tıpkı sık yapılan uçak yolculukları gibi, strese neden olmakta bu da
vücut ve beyin üzerinde hasar yaratmaktadır.

3. Gürültülü bir odada niçin telefon konuşması yapmak zordur?

Gürültülü yerlerde Cep Telefonuyla konuşmak zordur. Cep Telefonunuz
içinde bulunduğunuz odanın sesleriyle hattın diğer ucundan gelen
sesleri karıştırmak suretiyle beyninizin işini zorlaştırmaktadır. Bu
durumda beyniniz telefondaki arkadaşınızın sesiyle odadaki diğer
sesleri ayırt etmekte zorlanmaktadır. Telefonunuzun mikrofonunu
elinizle kapattığınız anda aslında içinde bulunduğunuz odadaki seslerin
telefona girmesine engel olduğunuz için ses karışımına engel olmakta ve
beyninizin işini kolaylaştırmaktasınız.


4. Video oyunları, aynı anda birden fazla işi yapabilmenize yardımcı olabilir

Dikkatinizi aynı anda birden fazla şeye yöneltebilme yeteneği pratik
yaparak artırılabilmektedir. Bu konuda yapabileceğiniz pratik ise, pek
çok hedefe ateş etmek zorunda kaldığınız bir video oyunu olabilir. Bu
tür oyunlar dikkatinizi ekrandaki her alana yaymanızı gerektireceği
için olayları çabuk kavrama ve çabuk reaksiyon verme konusunda egzersiz
yerine geçebilir.

Tetris oynamak aynı etkiyi yapmaz çünkü tetris oynarken birden fazla
noktaya aynı anda dikkatini yöneltmek yerine sadece bir tek parçaya
odaklanmış oluyorsunuz. Ama bu şekilde bir düşünce tarzıyla çocuklara
iyi bir örnek olmadığınızı da bilmelisiniz.

5. Beynin bir şaka merkezi vardır

Mizah denen şeyi tanımlamak zordur ama onu gördüğümüzde hemen tanırız.
Mizahın tarifini yapmaya çalışan bir teoriye göre, mizah kendi içinde
bir sürpriz unsuru içermelidir –bir sonraki cümlede ne olacağını
bildiğimizi sandığımız halde esprinin kendisi bizi başka bir noktaya
götürmelidir- sonra da vardığımız bu yeni noktayı önceden tahmin
ettiğimiz noktayla karşılaştırarak yeni bir perspektif elde ederiz.
Mizahın beynimizde algılanma şekli aşağı yukarı böyledir.

Fıkra anlatmanın ya da espri yapmanın bulmaca çözmekten farkı ise,
günlük yaşamda her gün rastlamayacağımız türden ama kendi içinde
tutarlı bir hikâyenin bulunmasıdır. Beyinlerinin ön lobu (bilhassa sağ
lobu) hasar görmüş bazı hastalar, yapılan esprileri anlayamamaktadır.
Genelde bunun nedeni, fıkra ya da espriye konu olan imajları yeni bir
perspektifle değerlendirme aşamasında beynin normal fonksiyonlarını
yerine getirememesidir. Bu türden insanlar, anlatılan bir fıkradaki
hikâyeyi takip edebilir ama fıkranın sonunu nasıl bağlarsanız bağlayın
asla komik bulmazlar.


6. O şarkıyı bir türü hatırlayamıyorsanız sebebi var

Bazen bir şarkı veya şarkının bir bölümü aklınıza takılır kalır, bir
türlü hangi şarkı olduğunu hatırlayamazsınız. Çok sinir bozucudur
gerçekten. Ama beynin ‘sıralı hatırlama’ ilkesi, hafızamızın işleyişi
açısından özel ve kullanışlı bir göreve sahiptir. Her şeyi olay
akışının sırası içinde hatırlamamız gerekir.

Herhangi bir kâğıda adınızı yazarken, sabahları çay demlerken veya
akşam evinize dönerken hangi sokaklardan ve kapılardan geçeceğinize
karar verirken bile beyniniz bu kurala göre çalışmaktadır.

Bu ‘sıralı hatırlama’ fonksiyonu sayesinde günlük işlerimizi
sürdürebiliyoruz. Bir şarkının veya bir film repliğinin sadece bir
parçasını düşündüğünüzde, beyniniz –anılarınızın arasında- bu bilgi
parçacığını eşleştireceği bir olay dizini aramaktadır. Büyük ihtimalle
beyniniz en sonunda bu parçacığı bulacak ve siz aklınıza takılan o
şarkıyı hatırlayacaksınız. Ama eğer ‘aklınıza takılıp kalmış olması’
sizi rahatsız ediyorsa ve o anlık takıntıdan kurtulmak istiyorsanız,
beyninize uğraşması için başka bir ‘sıra’ verin. Söz gelişi başka bir
şarkıyı düşünün veya söylemeye çalışın. Muhtemelen beyniniz ‘dağınık
hafıza kalabalığı’ içinde sizin yönlendirmenizle biraz daha kısa sürede
sonuca ulaşacaktır. Umarız bu yöntemi denerken başka bir can sıkıcı
şarkıya takılıp kalmazsınız.

7. Güneş ışığı hapşırmanıza neden olur

Parlak güneş ışığına bakan pek çok kişi hapşırır. Niçin böyle bir
refleks vardır ve nasıl çalışır? Hapşırmanın temel fonksiyonu bellidir:
sizin nefes yollarınızı rahatsız eden madde veya parçacıkların dışarı
atılması. Hapşırmayı kontrol eden merkez beynin lateral medulla denilen
bölgesindedir. Bu bölgenin hasar görmesi halinde hapşırabilme
yeteneğimizi kaybederiz.

Hapşırma genellikle ‘rahatsız edici’ bir unsurun uyarısıyla tetiklenir.
Bu uyarının beyinde ulaşacağı nokta ‘lateral medulla’dır. Bu bilgi
beyne burnumuzdaki çeşitli sinirler vasıtasıyla iletilir. Bu
sinirlerden biri de trigeminal sinirdir ve çok yoğun çalışan bir
trafiğe aracılık etmektedir. Normalde parlak güneş ışığının yalnızca
göz bebeklerinin küçülmesini tetiklemesi gerekirken burun kaşındırıcı
impulsları ileten komşu bölgelerdeki nöronlar da aynı şekilde
etkilenebilmekte. Gözbebeklerinin küçültülmesi sinyali bu nedenle bazen
hapşırmaya neden oluyor.


8. Kendinizi gıdıklayamazsınız

Gıdıklanma konusunda duyarlı hastaları muayene ederken doktorlar
hastanın elini kendi elleri üzerine yerleştirerek gıdıklanma hissine
engel olurlar. Bu nasıl olmaktadır? Çünkü gıdıklanmaya ne kadar duyarlı
olursanız olun, kendinizi gıdıklayamazsınız.

Bunun nedeni beynimizin etrafımızda olan bitenleri takip ederken pek
çok hissimiz arasında en önemli olanları hissetmeye programlanmış
olmasıdır. Mesela oturduğunuz sandalyeyi veya ayağımıza giydiğimiz
çorabı –özellikle onları düşünmediğimiz sürece- hissetmeyiz ama
omzumuza dokunan bir el hemen bizi irkiltecektir.

Beynin bu ‘hisleri ayırt etme’ fonksiyonunu sürdürebilmesi için bizim
temasımızı başkalarının temasından ayırt etmeye yarayan bir sinyal
üretmesi gerekmektedir. Bu fonksiyonu gerçekleştiren ise beyinciktir.
Yaklaşık 110 gram ağırlığındaki bu organ, kendi eylemlerimizin
yaratacağı hisleri tayin eden yerdir. Beklenen veya beklenmeyen
reaksiyonları ayırt etme işi beyinciğe aittir.

Beyincikten gelen sinyallere göre, beyin bu hissin önemli olup
olmadığına karar verir. Gıdıklanma hissi abartılmış bir refleks olmakla
birlikte, eğer size dokunan gene size ait bir organsa, beyin bu
gıdıklanmanıza değil, dokunduğunuz organdan (mesela elinizden) gelen
hislere öncelik verecektir.


9. Esnemek beyni uyandırır

Esneme aktivitesini uyku hali veya sıkılmış olmakla ilişkilendirmemize
rağmen esnemenin fonksiyonu uyandırmaktır. Esneme, daha fazla miktarda
havanın ciğerlerimize dolmasına neden olacak şekilde kas gruplarını
çalıştırır ve kanımızdaki oksijen oranını hızla yükselterek bizi
uyandırır. Memeli hayvanlar ve kuşlarda da esneme vardır. 12 haftalık
olmuş fetuslarda esneme olduğu gözlenmiştir.

Esnemenin, vücut tarafından tam uyanıklığa erişmek amacıyla başlatılan
bir hareket olduğunu düşünün. Ve esnemek bulaşıcıdır. Odada bir kişi
esnerse diğerleri de esnemeye başlar. Bunun nedeni tam olarak
bilinmemekle birlikte, topluluk içinde birisi ‘uyanıklığa ihtiyaç
duymuşsa’ herkesin ‘uyanık olması’ gerektiği şeklinde toplumsal bir
içgüdüden kaynaklanıyor olabilir. Köpeklerin esnemesi, stresli bir
durumda ‘rahatlatıcı’ etki yaratmaktadır. Köpekler esneyerek
etrafındakileri ‘sakinleştir’. Huzursuzluk eden köpeğinizin karşısında
esneyerek onu sakinleştirebilirsiniz.


10. İrtifa arttıkça beyin garip resimler görür

Pek çok dinin hikâyelerinde yüksek yerlerde görülen özel görüntüler
anlatılır. Mesela Hz.Musa Sina Dağı’nda ‘yanan bir çalı’ görmüştü. Hz.
Muhammed ise Hira Dağı’nda Cebrail’i gördü. Genelde anlatılan ruhsal
deneyimlerde yabancı bir varlığın hissedilmesi (sesinin duyulması) bir
şekil görme veya çeşitli ışık demetleri ve huzmeleri görüldüğü ve korku
duyulduğu ortak olarak belirtilmiştir.

Buna benzer olgulara dağcılarda da rastlanır ki bunların pek çoğunun
mistik kişiler olmadığını biliyoruz. Bunun nedeni genelde yerden
yükseldikçe havadaki oksijen oranının düşmesi ve beyne daha az oksijen
gitmesidir. 2 bin 400 metre yükseklik bu durumda bir sınır değer olarak
kabul edilmektedir. Bu yükseklikten daha yukarı tırmanan dağcılar
görünmeyen bir takım varlıkları hissettiklerini, kimisi ise
yanlarındaki arkadaşlarının vücudundan ışık yayıldığını ve bazen
sebepsiz yere korkuya kapıldıklarını bildirmişlerdir. Oksijen
seviyesindeki düşmenin, beynin görsel ve duygusal sinyalleri kontrol
eden bölümlerinde yavaşlama veya bozulmaya neden olduğu düşünülmektedir.

sagol yha gusekmıs ılk 6 sından sonra okumadım ama:D

:D rica ederim :D